اختلاف فکری؛انواع،اسباب و پیامدهای آن از دیدگاه قرآن و روایات

نوشتار حاضر با عنوان « اختلاف فکری؛ اقسام، اسباب و پیامدهای آن از دیدگاه قرآن و روایات » در پی آن است که با روش مطالعه ی کتابخانه ای و تحلیلی، در اساسی ترین و معتبرترین منابع اندیشه ی اسلامی، به تبیین ریشه ای این موضوع بپردازد. اختلاف فکری، قدمتی به درازای عمر انسان و تاریخ اندیشیدن او دارد. داشتن اختلاف فکری با دیگران، امری است که ناشی از مشیّت و خواست الهی، تفاوت انسان ها در میزان برخورداری از توانایی ها و استعدادهای متفاوت و بسیاری از حقایق دیگر است. به طور کلّی اختلاف فکری را می توان به دو قسم تقسیم نمود: 1- اختلاف فکری ممدوح و مورد قبولِ اندیشه ی اسلامی، که با گروه ها و کسانی همچون: اهل کفر و شرک، اهل کتاب، مادیگرایان و سکولارها و ... بنا به خاستگاه متفاوت فکری آنان پیش می آید و گریزی از بودن آن وجود ندارد و دارای اسبابی از قبیل: نداشتن روحیه ی حق پذیری، دشمنی با شریعت های آسمانی، دچار شدن به انحراف عقیدتی، عقل محوری و علم محوری و ... می باشد. 2- اختلاف فکری مذموم و غیر قابل قبول از دیدگاه اسلامی، که این نوع اختلاف، بیشتر جنبه ی درون دینی دارد. اختلافاتی از قبیل: اختلاف بر سر برنامه ی الهی، اختلافی که سبب ایجاد تفرقه میان امّت اسلامی می شود، اختلاف ناشی از تعصبات قومی و نژادی و ملّی گرایی، اختلاف ناشی از پیروی از هوا و هوس و ... ، که دارای اسباب و عوامل خاص خود از قبیل: داشتن روحیه ی تجاوزگری، غرور، منفعت طلبی، عملکرد نژادپرستانه ی برخی حکومت های حاکم بر مسلمانان، تندروی و افراط گرایی، ریاکاری و ... می باشد. مطلب دیگری که به آن پرداخته شده، شیوه ی و نحوه ی تعامل با دو قسم اختلاف فکری مذکور و موجود در جوامع ماست. که شاید ویژگی برجسته ی این تحقیق به شمار آید، که در خلال آن سعی شده نحوه ی تعامل صحیح و برگرفته از منابع اصیل اندیشه ی اسلامی، یعنی قرآن و سنّت و مآخذ دست اوّل دو مذهب و مکتب رسمی اسلامی یعنی اهل سنّت و شیعه را پیش روی دلسوزان و دارندگان همّت، برای وحدت امّت و خوانندگان خویش قرار دهد. این تعامل صحیح، زمانی اهمّیت مضاعف می یابد که توجّه داشته باشیم اکنون امّت اسلامی و جوامع مسلمان نشین در یکی از حساس ترین دوران های خویش قرار گرفته و بیش از پیش نیازمند این نوع تعامل می باشد. کلمات کلیدی: قرآن، روایات، اختلاف فکری، اقسام، پیامدها.